Radek Rak, pochodzący z Dębicy weterynarz, z Nagrodą Literacką Nike 2020

Ta książka to klechda. Jak każda klechda jest triumfem wyobraźni i dotyka twardej rzeczywistości, prawdziwego świata. Snuje historie nie z tej ziemi i jednocześnie opowiada coś, co drzemie w historii. W naszej wspólnej podświadomości, w podglebiu języka, którym mówimy

- mówił o nagrodzonej powieści przewodniczący jury profesor Paweł Próchniak.

Jestem zaszczycony i cieszę się bardzo. Nie spodziewałem się tego i nie przygotowałem sobie niczego, a lepiej piszę, niż mówię

- powiedział Radek Rak tuż po wygłoszeniu laudacji.

• „Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli” Radka Raka
• "Rozdeptałem czarnego kota przez przypadek" Filipa Zawady
• "Pusty las" Moniki Sznajderman
• "Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu" Piotra M. Majewskiego
• "Jaremianka. Biografia" Agnieszki Daukszy
• "27 śmierci Toby'ego Obeda" Joanny Gierak-Onoszko
• "Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota" Pawła Reszki

"Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakubie Szeli" to pierwsza od pięciu lat powieść nagrodzona "Nike". W 2015 roku jury przyznało wyróżnienie Oldze Tokarczuk za "Księgi Jakubowe".

Postać Szeli wydała mi się ciekawa, także z tej przyczyny, że pojawiał się on w rodzinnych historiach. Po drugie, narracja o Polsce, w której wyrastałem, ta szkolno-szlachecka rodem z dworku modrzewiowego, nigdy nie była narracją moją ani mojej rodziny. Jak daleko sięgałem w przeszłość, tak daleko widziałem wyłącznie chłopów, ludzi bez głosu i historii. Pomyślałam więc, że ja im ten głos dam

- opowiadał nam autor o bohaterze swojej powieści.

Radek Rak przedstawia historię z punktu widzenia tych, którzy w 1848 roku ruszyli z siekierami na dwory - galicyjskich chłopów, wprowadzając czytelnika w świat wyobraźni ludowej pełen wiedźm, gadających zwierząt, duchów zmarłych, którzy nie chcą odejść.

Nie historia z jej dramatyzmem i okrucieństwem gra w tej klechdzie pierwsze skrzypce. Siłą książki Radka Raka jest sam akt snucia opowieści. Snucia i tkania. Tkania z rozbieganych ech i pogłosów. Z lotnych pasm uwolnionej wyobraźni. Z refleksów światła odbitego od gór, bukowych liści, łusek węża

- wskazywał w swojej laudacji profesor Paweł Próchniak.

„Baśń o wężowym sercu, albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli“ to trzecia powieść autora. Za powieść „Puste niebo“ Radek Rak w 2017 roku otrzymał Złote Wyróżnienie w Nagrodzie Literackiej im. Jerzego Żuławskiego oraz nominację do Nagrody im. Janusza A. Zajdla. We wrześniu ubiegłego roku ukazała się jego powieść „Baśń o wężowym sercu, albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli“, która w 2020 przyniosła mu nominację do Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii prozy oraz do Nagrody Literackiej Nike 2020, Nagrody im. Janusza A. Zajdla oraz Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego.

Nike Czytelników trafiło do Joanna Gierak-Onoszko. Reporterski zbiór „27 śmierci Toby'ego Obeda” otrzymał najwięcej zgłoszeń w internetowym i tradycyjnym głosowaniu i zdobył Nike Czytelników.

To reportaż opowiadający o tym, jak jeszcze niedawno w Kanadzie obchodzono się z dziećmi rdzennych mieszkańców - zabierano je z domów, zamykano w szkołach z internatem. Były pozbawione kontaktu z rodzinami, własną kulturą, maltretowane, bite, głodzone.

Prawo stanowiło, że dzieci rdzennych mieszkańców będą odbierane rodzicom w wieku czterech-pięciu lat i wychowywane w szkołach z internatem. Celem tych działań było doprowadzenie do integracji rdzennych mieszkańców Kanady z resztą społeczeństwa, a także zwiększenie szans ich dzieci na zadomowienie się w dominującej kulturze.

Nike jest nagrodą za najlepszą książkę roku, przyznawaną zawsze w pierwszą niedzielę października. W konkursie startować mogą wszystkie gatunki literackie. Zwycięzca głównej nagrody wyłaniany jest w trzech etapach, które trwają od maja do października. Pierwszy to przyznanie przez jury 20 nominacji, następnie wybór siedmiu finalistów i w końcu laureata, ogłaszanego podczas uroczystej gali. Decyzję o przyznaniu nagrody jury podejmuje w dniu jej wręczenia, na kilka godzin przed ogłoszeniem. Laureat Nagrody Literackiej otrzymuje 100 tys. zł i statuetkę Nike dłuta prof. Gustawa Zemły.

Wyboru siedmiu nominowanych spośród kilkuset książek oraz laureata nagrody dokonało jury w składzie:

• Teresa Bogucka – eseistka, publicystka "Gazety Wyborczej"
• Agata Dowgird – dyrektorka VII LO im. Juliusza Słowackiego w Warszawie
• prof. Maryla Hopfinger – Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• prof. Dariusz Kosiński – Uniwersytet Jagielloński
• dr hab. Iwona Kurz – Uniwersytet Warszawski
• prof. Anna Nasiłowska – Instytut Badań Literackich PAN
• dr hab. Magdalena Piekara – Uniwersytet Śląski w Katowicach
• prof. Paweł Próchniak (przewodniczący jury) – Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
• prof. Szymon Rudnicki – Uniwersytet Warszawski

ZOBACZ TEŻ: Rektor UR: Zależy nam na Szpitalu Uniwersyteckim