Dochody budżetu państwa rosną, pomimo że podatki maleją

Dzięki działaniom rządu w ostatnich latach budżet państwa zasiliły dodatkowe miliardy złotych. Służby skarbowe wdrożyły przełomowe rozwiązania legislacyjne i zmiany organizacyjne, które skutecznie uszczelniły system podatkowy. Do weryfikacji prawidłowości rozliczeń podatkowych KAS wykorzystuje nowoczesne narzędzia analityczne i technologie big data.
Jak pracują urzędnicy skarbowi na Podkarpaciu, jak są oceniani przez podatników? Jak nowoczesne technologie wpływają na pracę urzędów skarbowych i czy sztuczna inteligencja kiedyś zastąpi człowieka – kontrolera?

Przede wszystkim odpowiedni stopień realizacji zadań, osiągnięcie założonych celów i zrealizowanie planów działalności. To wykonywanie obowiązków zgodnie z prawem, fachowo i terminowo. I tacy są pracownicy podkarpackiej KAS, który doskonalą także swoją wiedzę i umiejętności, są otwarci na nowe narzędzia informatyczne, programy i aplikacje pomocne w naszej pracy. Są proaktywni, wychodzą naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom klientów urzędu i podejmują działania zmierzające do poprawy jakości świadczonych usług. Na sukces zwykle pracuje cały zespół, zatem niezwykle istotna jest także umiejętność twórczej współpracy z innymi członkami zespołu, ponieważ wspólnie dbamy o ekonomiczną i efektywną realizację zadań.

Podwójne pierwsze miejsce dla naszej izby, bo nie tylko w klasyfikacji generalnej, ale także w kategorii skuteczność, a także pierwsze miejsce dla Urzędu Skarbowego w Strzyżowie za efektywność daje ogromną satysfakcję z zadań, które KAS realizuje na Podkarpaciu. To zasługa wszystkich pracowników i funkcjonariuszy, którzy z dużym zaangażowaniem wykonują swoje obowiązki zawodowe. Wygrana szczególnie w klasyfikacji generalnej jest uznaniem dla naszej pracy i służby.
Realizujemy zadania ważne dla całego systemu finansów publicznych. W skali całego kraju w 2022 r. dochody podatkowe budżetu państwa były wyższe w stosunku do roku 2021 o około 33,3 mld zł i to pomimo wejścia w życie w 2022 r. zmian przepisów obniżających wysokość opodatkowania zarówno w podatku dochodowym od osób fizycznych jak i podatku od towarów i usług. Na ten wzrost miał wpływ zarówno efektywny system poboru jak i skuteczne zwalczanie nieprawidłowości. Istotny udział w tych wynikach ma IAS w Rzeszowie.

Ranking był przygotowany w oparciu o zestawienia statystyczne departamentów KAS w Ministerstwie Finansów. Autorzy rankingu oceniali jednostki KAS w dwóch kategoriach: efektywność i skuteczność. Urzędy skarbowe były klasyfikowane w czterech grupach, biorąc pod uwagę wielkość zatrudnienia oraz właściwość. Podzielono je na: małe, średnie, duże oraz wyspecjalizowane. W odrębnym zestawieniu oceniane były izby administracji skarbowej. Przygotowana została również klasyfikacja generalna, która uwzględniła miejsca zajęte przez poszczególne izby i urzędy w obu ocenianych kategoriach.

Doceniają działania KAS. Pokazują to wyniki badań satysfakcji po wizycie w urzędzie skarbowym. W trakcie tegorocznej akcji składania zeznań podatkowych podatnicy ocenili nasze działania lepiej niż w poprzednim roku. Wskaźnik satysfakcji w okresie luty-kwiecień br. wśród wszystkich klientów wyniósł 87 proc. W ubiegłym roku było to 84 proc. W przypadku podatników, których wizyta w urzędzie dotyczyła składanych deklaracji podatkowych, poziom satysfakcji wyniósł 86 proc. W 2022 roku było to 83 proc. To bardzo dobre wyniki, które osiągnęliśmy w najbardziej intensywnym i wymagającym okresie dla KAS, wiążącym się także ze wzmożonym ruchem w urzędach. Za taką postawę i zaangażowanie serdecznie dziękuję całemu zespołowi podkarpackiej KAS.

Dla stabilnych finansów ogromne znaczenie ma nowoczesny system obsługi podatników i przedsiębiorców. Podążamy za rozwojem technologicznym i oczekiwaniami naszych klientów, dlatego coraz rzadziej prosimy podatników o osobiste przyjście do urzędu skarbowego. Jest to możliwe m.in. dzięki e-Urzędowi Skarbowemu, który sukcesywnie udostępnia naszym klientom nowe usługi.
Z drugiej strony, zaawansowane narzędzia analityczne wykorzystujemy w analizie ryzyka, na której opieramy typowanie do kontroli podatkowych i celno-skarbowych. Wykorzystujemy tu m.in. informacje i możliwości, jakie dają nasze systemy takie jak STIR czy JPK. Dzięki temu większość wątpliwości możemy wyjaśniać bez potrzeby uruchamiania kontroli, a jeśli już je rozpoczynamy, to są one precyzyjnie kierowane tam, gdzie stwierdziliśmy ryzyko poważnych nieprawidłowości. Interweniujemy zawsze wtedy, gdy narażony jest interes finansów państwa i interes uczciwego biznesu. Co też istotne, osiągamy bardzo wysoką trafność w typowaniu naszych kontroli.

Postęp technologiczny i rozwój usług cyfrowych KAS, wpływają na przesunięcie procesów obsługi bezpośredniej do kanałów zdalnych takich jak e-Urząd Skarbowy, czaty czy czatboty. Cieszy nas coraz większa popularność kanałów zdalnych oraz stale poszerzany katalog spraw, które klient może załatwić nie wychodząc z domu np. poprzez elektroniczny urząd skarbowy. W automatyzacji i w nowych aplikacjach upatrujemy korzyści dla klientów oraz pracowników. Klienci, w dogodnym dla siebie czasie, mogą w prosty i szybki sposób załatwiać coraz więcej spraw. Mogą m.in. uzyskać zaświadczenie, które dodatkowo jest zwolnione z opłaty skarbowej, jeżeli wniosek o takie zaświadczenie zostanie złożony poprzez e-US. Klienci otrzymują też zdalny dostęp do wysłanych i otrzymanych z urzędu skarbowego pism oraz złożonych deklaracji. Poprzez postępującą automatyzację pracownicy mogą także lepiej przygotować się do spotkania z klientem. Przyśpiesza to również obieg dokumentów klienta oraz ogranicza jego koszty, np. wysyłki dokumentów czy przyjazdu do urzędu.

Rzeczywiście, zdecydowana większość, bo ponad 93 proc. podatników rozliczyło się w tym roku elektronicznie. Jest to ogromny sukces KAS, której w ciągu kilku lat udało się przekonać podatników do elektronicznej formy rozliczeń. Nasi klienci docenili prostotę i wygodę tego rozwiązania. Podobnie jest z przedsiębiorcami, którzy swoje rozliczenia roczne składają na formularzach PIT-36 i PIT-36L. Wśród nich również przeważa elektroniczna forma rozliczenia. W PIT-36 jest to poziom 93 proc. natomiast w PIT-36L (podatek liniowy) 97 proc. Pokazuje to, że papierowa forma rozliczeń, która jeszcze funkcjonuje, z roku na rok jest wykorzystywana przez coraz mniejszą liczbę naszych klientów. Przypomnę, że osoby prowadzące działalność gospodarcza składają do urzędów skarbowych pliki JPK-VAT wyłącznie w formie elektronicznej. To zestaw informacji o zakupach i sprzedaży, który wynika z ewidencji VAT przedsiębiorcy za dany okres. Plik JPK-VAT przesyła się go do 25. dnia miesiąca za poprzedni miesiąc, nawet jeśli podatnik rozlicza się kwartalnie.

Papierowa forma jeszcze funkcjonuje w kontakcie z Krajową Administracją Skarbową, w niektórych obszarach forma elektroniczna jest jedyną dopuszczalną, a w innych nasi klienci mają możliwość wyboru. Dla przykładu podam jedną z ostatnich zmian dla klientów tj. możliwość złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego. Wcześniej bardzo duża grupa naszych klientów przychodziła do urzędów skarbowych i wypełniała papierowy wniosek, teraz tego nie muszą robić. W ostatnich latach Krajowa Administracja Skarbowa rozwijała i nadal rozwija usługi w e-Urzędzie Skarbowym. Przypomnę, że e-Urząd Skarbowy umożliwia załatwienie wielu spraw online - bez wychodzenia z domu, na dowolnym urządzeniu, 24/7. Oprócz usługi Twój e-PIT, znajduje się tam m. in. wykaz mandatów karnych, numer mikrorachunku podatkowego (na który wpłaca się PIT, CIT i VAT) czy e-mikrofirma (do generowania i wysyłania JPK). Rozwijamy nasze usługi on-line, jednak w pewnym zakresie pozostawiamy także formę papierową. Wiemy, że nasi klienci mają różne potrzeby i oczekiwania. Jako odpowiedzialna administracja nie możemy nikogo wykluczać. Dlatego zachęcamy, przekonujemy, a jak trzeba także wspieramy i edukujemy naszych klientów w korzystaniu m.in. z elektronicznych form rozliczeń. Cieszą mnie także sygnały, które docierają do mnie z urzędów skarbowych, że nasi klienci cenią sobie również bezpośredni kontakt z pracownikami urzędów, z którymi mogą porozmawiać i podczas wizyty załatwić swoją sprawę.

Sztuczna inteligencja z naszej perspektywy wydaje się być wyjątkowo obiecującą technologią. Jej ciągły rozwój przyczyni się do coraz szerszego wspierania procesów i usług administracji podatkowej, poprawiając jakość jej funkcjonowania, a w przyszłości prawdopodobnie radykalnie odmieni funkcjonowanie służb skarbowych. KAS śledzi na bieżąco najnowsze rozwiązania informatyczne i już teraz wdraża narzędzia oparte na szeroko pojętej sztucznej inteligencji i mechanizmach uczenia maszynowego, w celu poprawy skuteczności i jakości realizowanych zadań. Narzędzia te doskonale sprawdzają się do automatycznego gromadzenia i przetwarzania danych będących w naszym posiadaniu. Dzięki narzędziom analitycznym opartym na algorytmach sztucznej inteligencji możemy na przykład w szybszy i trafniejszy sposób identyfikować podmioty, zjawiska i obszary objęte nieprawidłowościami. Doskonałym przykładem wykorzystania mechanizmów sztucznej inteligencji jest system STIR, który służy do zautomatyzowanego przetwarzania danych, w celu określenia wskaźnika ryzyka wykorzystywania działalności banków i SKOKów do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi. Mamy już zatem do czynienia z sytuacją, gdzie to algorytm wprost wskazuje sytuacje, w których może dochodzić do oszustw skarbowych. Ostateczną decyzję o blokadzie rachunków podejmuje człowiek, lecz czyni to m.in. w oparciu o wyniki pracy opartej na algorytmach sztucznej inteligencji. Ponadto przeprowadzana w ostatnich latach przez służby celno-skarbowe digitalizacja dokumentacji podatkowo-rachunkowej niesie znaczne korzyści jak i wyzwania, wynikające z dostępu do sporej ilości elektronicznych i ustrukturyzowanych danych. Wykorzystanie tych danych tzw. analiza „big data” jest ogromną płaszczyzną do wykorzystania narzędzi opartych na sztucznej inteligencji obecne narzędzia wykorzystujące elementy oparte na sztucznej inteligencji to m.in. system e-pit, JPK_VAT, STIR czy modele ekonometryczne wspierające typowanie podmiotów do kontroli.