Zdaj maturę! Próbne arkusze z matury z chemii wraz z rozwiązaniami

Krystyna Barszcz, nauczyciel chemii z I LO w Dębicy podpowiada maturzystom, aby na pierwszym miejscu zawsze stawiali czytanie tekstu ze zrozumieniem.

- Najlepiej najpierw przeczytać całe zadanie, a później rozwiązywać. Trzeba umieć korzystać z tablic chemicznych. Warto je sobie wcześniej przeanalizować. Przy zadaniach rachunkowych - przedstawiać ciągłość rozwiązania. Być uważnym m.in. przy zapisywaniu jednostek.

Dotychczas w naszej akcji "Zdaj maturę z Nowinami" opublikowaliśmy:

• Próbna matura 2021 z języka polskiego na poziomie podstawowym
• Próbna matura 2021 z matematyki na poziomie podstawowym
• Próbna matura 2021 z biologii na poziomie rozszerzonym

Czy są jakieś nowości na tegorocznym egzaminie rozszerzonym? Nauczycielka chemii mówi, że tak i podaje, co usunięto w poszczególnych działach, zagadnieniach.

1. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Usunięto:

• maturzysta ustala skład izotopowy pierwiastka (w % masowych) na podstawie jego masy atomowej.

2. Struktura atomu – jądro i elektrony - nic nie usunięto

3. Wiązania chemiczne. Usunięto:

• opisuje mechanizm tworzenia wiązania jonowego (np. w chlorkach i tlenkach metali);
• zapisuje wzory elektronowe typowych cząsteczek związków kowalencyjnych (…), z uwzględnieniem wiązań koordynacyjnych (np. SO2 i SO3

4. Kinetyka i statyka chemiczna – nic nie usunięto

5. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach. Usunięto:

• wymienia różnice we właściwościach roztworów właściwych, koloidów i zawiesin;
• opisuje sposoby rozdzielenia roztworów właściwych (ciał stałych w cieczach, cieczy w cieczach) na składniki;
• planuje doświadczenie pozwalające rozdzielić mieszaninę niejednorodną (ciał stałych w cieczach) na składniki.

6. Reakcje utleniania i redukcji - nic nie usunięto

7. Metale. Usunięto:

• pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: tlenu (Na, Fe, Cu),
• rozcieńczonych i stężonych roztworów kwasów utleniających (Mg, Zn);
• planuje i wykonuje doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać, że tlenek glinu* wykazuje charakter amfoteryczny. * Pozostaje w odniesieniu do wodorotlenku glinu.

8. Niemetale. Usunięto:

• pisze równania reakcji ilustrujących typowe właściwości chemiczne niemetali, np. reakcje: tlenu z
• metalami (Na, Fe, Cu);
• przedstawia i uzasadnia zmiany mocy kwasów fluorowcowodorowych;
• ilustruje, za pomocą odpowiednich równań reakcji, utleniające właściwości kwasów, np. stężonego i rozcieńczonego roztworu kwasu azotowego(V).
• opisuje typowe właściwości chemiczne tlenków pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 20 oraz 24, 25,26, 29 i 30, w tym zachowanie wobec wody, kwasów i zasad (bez tlenku glinu); zapisuje odpowiednie równania reakcji.

9. Węglowodory. Usunięto:

• podaje założenia teorii strukturalnej budowy związków organicznych;
• planuje ciąg przemian pozwalających otrzymać, np. benzen z węgla i dowolnych odczynników nieorganicznych; ilustruje je równaniami reakcji.

10. Hydroksylowe pochodne węglowodorów. Usunięto:

• porównuje właściwości fizyczne i chemiczne: (…) glikolu etylenowego (…);
• opisuje działanie: CuO lub K2, Cr2, O7 /H2, SO4 na alkohole pierwszo-, drugorzędowe;
• na podstawie obserwacji wyników doświadczenia (np. z NaOH) formułuje wniosek o sposobie odróżniania fenolu od alkoholu.

11. Związki karbonylowe. Usunięto:

• pisze równania reakcji utleniania alkoholu pierwszo- i drugorzędowego np. tlenkiem miedzi(II);
• określa rodzaj związku karbonylowego (aldehyd czy keton) na podstawie wyników próby (z odczynnikiem Tollensa i Trommera);
• porównuje metody otrzymywania, właściwości i zastosowania aldehydów i ketonów.

12. Kwasy karboksylowe. Usunięto:

• zapisuje równania reakcji otrzymywania kwasów karboksylowych z alkoholi i aldehydów;
• projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego wynik wykaże podobieństwo we właściwościach chemicznych kwasów nieorganicznych i kwasów karboksylowych;
• projektuje doświadczalny sposób odróżnienia nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych;
• projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego wynik dowiedzie, że kwas octowy jest kwasem słabszym od kwasu siarkowego(VI) i mocniejszym od kwasu węglowego.

13. Estry i tłuszcze. Usunięto:

• formułuje obserwacje i wnioski do doświadczenia (reakcja estryfikacji); zapisuje równania reakcji
• alkoholi z kwasami karboksylowymi (wskazuje na rolę stężonego H2 SO4);
• wyjaśnia przebieg reakcji octanu etylu: z wodą, w środowisku o odczynie kwasowym, i z roztworem wodorotlenku sodu; ilustruje je równaniami reakcji;
• na podstawie wzoru strukturalnego aspiryny, wyjaśnia dlaczego związek ten nazywamy kwasem acetylosalicylowym;
• opisuje budowę tłuszczów stałych i ciekłych (jako estrów glicerolu i długołańcuchowych kwasów tłuszczowych); ich właściwości i zastosowania;
• projektuje i wykonuje doświadczenie, którego wynik dowiedzie, że w skład oleju jadalnego wchodzą związki o charakterze nienasyconym.

14. Związki organiczne zawierające azot. Usunięto:

• zapisuje równania reakcji acetamidu z wodą w środowisku kwasu siarkowego(VI) i z roztworem NaOH;
• wskazuje na jego [MOCZNIKA} zastosowania (nawóz sztuczny, produkcja leków, tworzyw sztucznych);
• projektuje i wykonuje doświadczenie, którego wynik potwierdzi amfoteryczny charakter aminokwasów (np. glicyny).

15. Białka. Usunięto:

• opisuje budowę białek (jako polimerów kondensacyjnych aminokwasów);
• opisuje strukturę drugorzędową białek (- i ß-) oraz wykazuje znaczenie wiązań wodorowych dla ich stabilizacji; tłumaczy znaczenie trzeciorzędowej struktury białek i wyjaśnia stabilizację tej struktury przez grupy R-, zawarte w resztach aminokwasów (wiązania jonowe, mostki disiarczkowe, wiązania wodorowe i oddziaływania van der Waalsa);
• wyjaśnia przyczynę denaturacji białek, wywołaną oddziaływaniem na nie soli metali ciężkich i wysokiej temperatury; wymienia czynniki wywołujące wysalanie białek i wyjaśnia ten proces; projektuje i wykonuje doświadczenie pozwalające wykazać wpływ różnych substancji i ogrzewania na strukturę cząsteczek białek;
• planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające na identyfikację białek (reakcja biuretowa i ksantoproteinowa).

16. Cukry. Usunięto:

• dokonuje podziału cukrów na proste i złożone, klasyfikuje cukry proste ze względu na grupę funkcyjną i wielkość cząsteczki;
• wskazuje na pochodzenie cukrów prostych, zawartych np. w owocach (fotosynteza);
• zapisuje wzory łańcuchowe: rybozy, 2-deoksyrybozy, glukozy i fruktozy i wykazuje, że cukry proste należą do polihydroksyaldehydów lub polihydroksyketonów; rysuje wzory taflowe (Hawortha) glukozy i fruktozy;
• projektuje i wykonuje doświadczenie, którego wynik potwierdzi obecność grupy aldehydowej w cząsteczce glukozy;
• opisuje właściwości glukozy i fruktozy; wskazuje na podobieństwa i różnice; planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające na odróżnienie tych cukrów;
• wskazuje wiązanie O-glikozydowe w cząsteczce sacharozy i maltozy;
• wyjaśnia, dlaczego maltoza posiada właściwości redukujące, a sacharoza nie wykazuje właściwości redukujących;
• projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające przekształcić sacharozę w cukry proste;
• porównuje budowę cząsteczek i właściwości skrobi i celulozy;
• planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające stwierdzić obecność skrobi w artykułach spożywczych;

https://nowiny24.pl/matura-probna-2020-z-chemii-rozwiaz-zadania-sprawdz-swoja-wiedze-zdaj-mature-z-nowinami/ar/c5-14849643