Przepisy na pączki i faworki. Dziś Tłusty Czwartek!

Tłusty Czwartek to pierwszy dzień ostatniego tygodnia karnawału. W 2021 roku Tłusty Czwartek wypada 11 lutego. To ostatnia chwila na zabawę – w kolejną środę, 26 lutego, będzie rozpoczynająca Wielki Post Środa Popielcowa.

To, że w Tłusty Czwartek pączki jemy na potęgę, wie każdy. Tego dnia, zgodnie z przesądem, lepiej odpuścić sobie dietę. Nie zjesz pączka w Tłusty Czwartek? Nie licz na to, że będzie ci się powodziło w przyszłości.

Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła.

• W Małopolsce tłusty czwartek zwano combrowym czwartkiem – według legendy, od surowego burmistrza Combra, który miał umrzeć w tłusty czwartek. Gnębione przez niego przekupki na targu w każdą rocznicę jego śmierci miały urządzać huczną zabawę.
• W Wielkopolsce z tłustym czwartkiem był związany zwyczaj pomyjki. Zgodnie z nim ci, którzy nie będą myli naczyń, gotowali i pomagali przy stole, przez kolejny rok będą chorowici, a zdrowie nie będzie im dopisywało.

Dzisiaj pączki kojarzą nam się ze słodką, drożdżową przekąską i choć są smażone w głębokim tłuszczu, to przede wszystkim są bombą węglowodanową. Tłusty Czwartek mamy więc dziś z nazwy, bo przede wszystkim, zgodnie z obecnym zwyczajem, jest on słodki. Jeszcze kilka wieków temu był zaś naprawdę tłusty.

Dawna kuchnia w ogóle była tłusta, jak na nasze dzisiejsze standardy. Nie żałowano sobie masła czy słoniny. Tłusty Czwartek był więc istotnie tłusty, zaś pączki nie były początkowo słodkie, a wytrawne. Najlepsze nadzienie do pączka było mięsne: skwarki lub słonina smażone na smalcu. Same pączki były robione z ciasta chlebowego, a ich waga była spora.

Słodkie i lekkie pączki z ciasta drożdżowego pojawiły się później i początkowo tylko w wyższych warstwach społecznych. Do Polski zwyczaj jedzenia słodkich pączków przybył w XVI wieku, ale również wtedy były one inne niż te, którymi dziś zajadamy się w Tłusty Czwartek. Pączki wówczas były nieduże, a w środku znaleźć można było mały orzeszek lub migdał – kto na niego trafił, miał się z czego cieszyć, bo była to wróżba dostatku i powodzenia.

Składniki:

• 500 g mąki
• ¾ szklanki cukru
• cukier waniliowy
• szczypta soli
• 8 żółtek
• 200 g masła
• 80 g drożdży
• 1½ szklanki mleka
• 20 ml spirytusu lub wódki
• marmolada
• 750 g smalcu

Wykonanie:

1. Dokładnie wymieszać drożdże, łyżeczkę cukru, łyżkę mąki i ok. 125 ml ciepłego mleka. Odstawić w ciepłe miejsce, przykrywając wcześniej ściereczką.
2. Żółtka jaj ucierać z cukrem i cukrem waniliowym tak długo, aż powstanie kremowa masa.
3. Wymieszać razem przesianą mąkę, utarte żółtka i wyrośnięte drożdże.
4. Ciasto wyrabiać, dodając stopniowo resztę ciepłego mleka, tak, by było sprężyste.
5. Następnie należy stopniowo dodawać rozpuszczone, ale nie gorące masło, a na koniec spirytus.
6. Wyrabiać ciasto do momentu, w którym łatwo będzie odchodzić od rąk. Wówczas przykryć je ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce, aż podwoi swoją objętość.
7. Do lepienia pączków należy brać kawałki ciasta wielkości jajka. Robimy z nich placuszki, a na ich środek kładziemy porcję marmolady.
8. Następnie zlepiamy ciasto, formujemy nieco spłaszczone kule i odkładamy na oprószoną mąką deskę. Na ok. 15 minut przykrywamy ściereczką.
9. Smalec mocno rozgrzewamy w garnku i kładziemy na niego pączki, smażąc je z obu stron na złoty kolor.

Porady praktyczne

• By pączki były mniej tłuste, po wyjęciu z garnka, ułóż je na ręczniku papierowym.
• Chcesz pączki z białą obwódką? Przykryj garnek, gdy smażysz je na drugiej stronie.
• Cukrem pudrem lub lukrem dekoruj pączki dopiero, gdy ostygną.
• Rób niewielkie pączki – będzie ci łatwiej je usmażyć, dopiec w środku i nie spalić.

Składniki:

• średnie jajko
• 180-200 g jogurtu naturalnego
• 20 g cukru waniliowego
• szklanka mąki
• 5 g proszku do pieczenia
• litr oleju
• 20 ml spirytusu

Wykonanie:

1. Jajko, jogurt i cukier wymieszaj trzepaczką do dobrego połączenia.
2. Dodaj resztę sypkich składników i wymieszaj ciasto, aż wszystko będzie dokładnie połączone.
3. Olej wlej do garnka, wymieszaj ze spirytusem (można zastąpić wódką) i dobrze rozgrzej.
4. Porcje ciasta wykładaj na rozgrzany olej łyżkami, zanurzając je wcześniej w garnku z olejem. By pączki dobrze się dopiekły, jedna porcja ciasta powinna wynosić ok. 1/3 łyżki.
5. Pączki smaż ze wszystkich stron, a gotowe oprósz cukrem pudrem.

Składniki:

• 35 dag mąki
• 35 g drożdży
• 50 g cukru
• 125 ml mleka
• 4 żółtka jaj
• 50 g rozpuszczonego masła
• szczypta soli
• 10 ml spirytusu
• olej
• konfitura
• cukier puder

Wykonanie:

1. Pokruszone drożdże wymieszać z łyżką cukru do rozpuszczenia. Dodać łyżkę mąki, wymieszać, a następnie dodać ciepłe mleko i odstawić do wyrośnięcia.
2. Żółtka ubić z cukrem aż powstanie puszysta masa.
3. Mąkę przesiać, wymieszać z solą.
4. Na środku mąki zrobić dołek i wlać do niego rozrobione drożdże. Lekko zarobić ciasto.
5. Dodać żółtka zmieszane z cukrem i wymieszać, a następnie dodać rozpuszczone, ale nie gorące masło.
6. Wyrabiać ciasto, a gotowe przykryć ściereczką i odłożyć w ciepłe miejsca na godzinę.
7. Z lekko rozwałkowanego ciasta wycinać kółka szklanką i wrzucać na rozgrzany olej, smażąc obustronnie.
8. Po wystudzeniu pączki nadziać konfiturą i oprószyć cukrem pudrem.